Bạn có biết Việt Nam là một quốc gia có địa hình đa dạng, phức tạp nhưng rất “có tính hệ thống”? Nếu nắm được logic của đặc điểm địa hình, bạn sẽ giải quyết nhanh gọn các câu hỏi lý thuyết, nhận dạng biểu đồ và cả bài thực hành trong đề thi tốt nghiệp THPT.
🌄 I. Tổng quan về địa hình Việt Nam
Việt Nam nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương – nơi chịu tác động mạnh mẽ của vận động tạo núi và xâm thực, bồi tụ → địa hình có 3 đặc điểm lớn:
🔹 1. Chủ yếu là địa hình đồi núi (chiếm ¾ diện tích)
- Núi thấp chiếm ưu thế: dưới 1000m chiếm khoảng 85%, địa hình cao và hiểm trở như Tây Bắc là thiểu số.
- Địa hình trẻ, đang trong quá trình nâng lên → phân cắt mạnh, nhiều dốc, thung lũng sâu.
- Hai hướng chính của địa hình:
Tây Bắc – Đông Nam: Dãy Hoàng Liên Sơn, Trường Sơn Bắc.
Vòng cung: Đông Bắc với dãy Tam Đảo, Ngân Sơn, Bắc Sơn...
📌 Lưu ý khi thi: Hướng địa hình và độ cao là yếu tố dễ bị đánh lừa trong câu hỏi trắc nghiệm của đề thi tốt nghiệp THPT!
⛰️ II. Địa hình Trung du
Vị trí: Trung gian giữa miền núi và đồng bằng.
Đặc điểm:
- Đồi thấp, thoải dần, ít chia cắt.
- Đất feralit → rất thích hợp trồng cây công nghiệp (chè ở trung du Bắc Bộ, cà phê ở Tây Nguyên...).
Vai trò:
- Là vùng chuyển tiếp kinh tế và giao thông.
- Nơi phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn.
🌾 III. Địa hình Đồng bằng.
✅ 1. Đồng bằng sông Hồng
- Hình thành do phù sa sông Hồng & sông Thái Bình.
- Địa hình cao ở phía Tây, thấp dần ra biển.
- Có hệ thống đê bao → ít phù sa bồi đắp → đất bạc màu.
✅ 2. Đồng bằng sông Cửu Long
- Rộng lớn, bằng phẳng nhất cả nước (~40.000 km²).
- Không có đê ngăn lũ → phù sa được bồi đắp tự nhiên.
- Có vùng trũng: Đồng Tháp Mười, Tứ giác Long Xuyên.
✅ 3. Đồng bằng duyên hải miền Trung
- Nhỏ, hẹp, bị chia cắt bởi dãy núi ăn ra biển.
- Đất pha cát, dễ nhiễm mặn → cần cải tạo mới canh tác hiệu quả.
📌 IV. Những đặc điểm chung nổi bật
| Đặc điểm | Nội dung chính |
| Địa hình núi chiếm ưu thế | Núi thấp, địa hình trẻ, chia cắt mạnh |
| Trung du – vùng chuyển tiếp | Phù hợp cây công nghiệp, kết nối miền núi – đồng bằng |
| Đồng bằng lớn, màu mỡ | Sông Hồng – có đê; Sông Cửu Long – phù sa bồi đắp thường xuyên |
🧠 V. Câu hỏi ôn tập tham khảo
- Phân biệt đặc điểm giữa địa hình núi và trung du Việt Nam.
- So sánh đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long về địa hình và giá trị canh tác.
- Vì sao nói địa hình Việt Nam mang tính chất trẻ?
🟨 KẾT LUẬN:
Đặc điểm địa hình là chìa khóa để hiểu sâu sắc cấu trúc tự nhiên của Việt Nam. Nắm chắc kiến thức phần này giúp bạn “ăn điểm” lý thuyết, nhận biết bản đồ, và hiểu bản chất bài thực hành.
Onthi247.vn