Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa, nhưng do chiều dài lãnh thổ Bắc – Nam kéo dài, cùng với tác động của địa hình và biển Đông, khí hậu nước ta có sự phân hoá rõ rệt.
Nếu bạn đang ôn thi tốt nghiệp THPT, bài học này sẽ giúp bạn nhớ lâu – hiểu sâu – làm trắc nghiệm nhanh, đặc biệt khi gặp các câu hỏi nhận biết bản đồ, bảng số liệu hoặc câu so sánh hai miền khí hậu.
I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KHÍ HẬU VIỆT NAM
1. Vị trí địa lý quy định tính chất khí hậu
- Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến, gần biển → khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.
- Chịu tác động trực tiếp của gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam.
- Biển Đông điều hòa khí hậu và cung cấp lượng ẩm lớn.
2. Đặc điểm chung
- Nhiệt độ cao quanh năm, trung bình > 20°C (trừ vùng núi cao).
- Lượng mưa lớn: 1500–2000mm/năm, phân bố theo mùa.
- Tính chất gió mùa rõ rệt:
- Gió mùa Đông Bắc: mùa đông lạnh, khô ở miền Bắc.
- Gió mùa Tây Nam: mùa hạ, nóng ẩm, gây mưa ở miền Nam và Tây Nguyên.
II. PHÂN BIỆT KHÍ HẬU MIỀN BẮC VÀ MIỀN NAM
III. CÂU HỎI ÔN TẬP GỢI Ý
- Trình bày đặc điểm chung của khí hậu Việt Nam.
- Nêu sự khác nhau giữa khí hậu miền Bắc và miền Nam.
- Vì sao khí hậu miền Bắc có mùa đông lạnh còn miền Nam thì không?
- Gió mùa có vai trò như thế nào đối với khí hậu và sản xuất nông nghiệp?
IV. TỔNG KẾT – NHỚ NHANH KIẾN THỨC
- Việt Nam có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, phân hoá theo chiều Bắc – Nam do vị trí địa lý và địa hình.
- Miền Bắc: cận nhiệt ẩm, 4 mùa, có mùa đông lạnh.
- Miền Nam: nhiệt đới điển hình, 2 mùa mưa – khô rõ rệt, nóng quanh năm.