I. Mở bài
“Sóng” là một thi phẩm đặc sắc của Xuân Quỳnh, được viết năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở biển Diêm Điền. Qua hình tượng sóng – biểu tượng của tình yêu, bài thơ thể hiện sâu sắc tâm hồn người phụ nữ khi yêu: vừa thiết tha, mãnh liệt, vừa trăn trở, thủy chung. Hình tượng sóng và em là hai hình tượng song hành, hòa quyện làm nổi bật vẻ đẹp của người phụ nữ trong tình yêu hiện đại.
II. Phân tích nhân vật trữ tình và hình tượng trong bài thơ
1. Hình tượng sóng – biểu tượng của tình yêu
Sóng là hình ảnh ẩn dụ cho tâm trạng người con gái khi yêu:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
→ Biểu hiện những trạng thái cảm xúc đối lập trong tình yêu: lúc mãnh liệt, lúc dịu dàng, đầy nữ tính.
Sóng luôn khát khao khám phá chính mình:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế”
→ Khẳng định sự vĩnh hằng của khát vọng yêu thương, của những cảm xúc chân thành.
2. Hình tượng “em” – người con gái đang yêu
"Em" là nhân vật trữ tình, đại diện cho người phụ nữ hiện đại:
Biết yêu, dám yêu, sống hết mình vì tình yêu.
Có sự tự ý thức mạnh mẽ về bản thân và tình cảm.
Nỗi băn khoăn, khắc khoải về cội nguồn tình yêu:
“Làm sao em biết được
Khi nào ta yêu nhau”
→ Tình yêu không thể lý giải, là bản năng, là điều kỳ diệu của trái tim.
3. Sóng và em – hai hình tượng song trùng
Sóng và em tuy khác nhưng giao hòa:
Sóng vỗ bờ → em hướng về người mình yêu.
Sóng không ngừng nghỉ → tình yêu của em cũng vĩnh cửu và cháy bỏng.
Cả hai cùng thể hiện:
Khát vọng yêu chân thành, mãnh liệt.
Nỗi nhớ, niềm tin và sự thủy chung:
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
III. Đặc điểm nghệ thuật
Thể thơ 5 chữ → nhịp nhàng, uyển chuyển như nhịp sóng biển.
Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, giàu cảm xúc.
Hình ảnh giàu tính ẩn dụ và biểu tượng.
Giọng thơ tha thiết, nữ tính, rất đặc trưng của hồn thơ Xuân Quỳnh.
IV. Kết luận
Qua hình tượng sóng và em, Xuân Quỳnh đã khắc họa thành công vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ khi yêu: mãnh liệt, dịu dàng, thủy chung và đầy khát vọng. Bài thơ là bản tình ca đầy xúc cảm, thể hiện tiếng nói riêng tư nhưng mang ý nghĩa phổ quát của tình yêu muôn thuở.