I. Mở bài
Tùy bút Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân là một tác phẩm xuất sắc thể hiện rõ quan điểm nghệ thuật: “Tìm cái đẹp ở những con người bình dị nhất”. Tác phẩm nổi bật với hai hình tượng: con sông Đà dữ dội và người lái đò dũng cảm, tài hoa. Hình tượng người lái đò không chỉ là hình ảnh lao động cụ thể mà còn là biểu tượng cho con người Tây Bắc gan dạ, tài năng và đầy chất nghệ sĩ.
II. Phân tích hình tượng nhân vật người lái đò
1. Người lái đò – hiện thân của trí tuệ và kinh nghiệm
- Là người từng trải, hơn 10 năm chèo đò vượt sông Đà.
- Am hiểu tường tận địa hình dòng sông, các luồng nước, xoáy ngầm.
- Như một “nghệ sĩ sông nước” với trí nhớ bản đồ tự nhiên chính xác.
- Khả năng xử lý tình huống linh hoạt, nhạy bén, luôn chủ động trước thiên nhiên hung bạo.
2. Người lái đò – biểu tượng của lòng dũng cảm và bản lĩnh
- Dũng cảm, không sợ hiểm nguy, chiến đấu với thác nước, đá tảng như một người lính.
- Đối mặt với 3 trùng vi thác nước một cách gan dạ, bản lĩnh.
- Không chỉ chèo thuyền mà còn là cuộc đấu trí khôn ngoan giữa người và thiên nhiên.
3. Người lái đò – vẻ đẹp giản dị, khiêm nhường
- Sau khi vượt thác, trở lại cuộc sống thường nhật bình dị.
- Không khoa trương, không nhận mình là anh hùng – tấm gương người lao động thầm lặng.
- Đại diện cho vẻ đẹp thật, mộc mạc và khiêm nhường của con người lao động.
4. Người lái đò – hình tượng nghệ thuật tiêu biểu
- Là biểu tượng cho con người Tây Bắc nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung:
- Gan dạ, kiên cường trong công cuộc lao động.
- Có bản lĩnh, trí tuệ, lòng yêu nghề và tinh thần chiến đấu với thiên nhiên.
- Thể hiện sâu sắc chủ nghĩa anh hùng trong đời thường.
III. Nghệ thuật xây dựng hình tượng
- Miêu tả nhân vật bằng bút pháp lãng mạn – hiện thực kết hợp.
- Dùng các hình ảnh so sánh, nhân hóa, ẩn dụ → tạo cảm giác người lái đò như một nghệ sĩ – chiến sĩ.
- Ngôn ngữ miêu tả phong phú, sinh động, có sự hòa quyện giữa chất điện ảnh, quân sự, âm nhạc và hội họa.
- Nhân vật tuy không tên cụ thể nhưng hiện lên sống động, giàu tính biểu tượng.
IV. Kết bài
Hình tượng người lái đò sông Đà là thành công nổi bật trong tùy bút của Nguyễn Tuân. Đó là một người lao động bình dị mà kỳ vĩ – một con người hội tụ trí tuệ, dũng cảm, tài hoa và tâm hồn nghệ sĩ. Tác phẩm đã khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên và tôn vinh con người lao động Việt Nam – những anh hùng thầm lặng nhưng đầy cảm hứng nghệ thuật.