I. Mở bài
Truyện ngắn “Thuốc” của Lỗ Tấn là một kiệt tác trong nền văn học hiện đại Trung Quốc, phản ánh sâu sắc thực trạng u mê, mê tín, thờ ơ của quần chúng trong buổi giao thời lịch sử. Qua việc xây dựng những nhân vật tiêu biểu như Hạ Du, Thuyên, hai người mẹ, Lỗ Tấn đã khắc họa một cách sâu sắc bi kịch tinh thần và lý tưởng, đồng thời truyền tải tư tưởng thức tỉnh dân tộc.
II. Phân tích nhân vật, hình tượng tiêu biểu
1. Nhân vật Hạ Du – người chiến sĩ cách mạng cô đơn
Hạ Du là tử tù cách mạng – người đã dấn thân vì lý tưởng tự do cho dân tộc nhưng bị người đời hiểu lầm là kẻ “điên loạn”.
Bị chính người dân mà mình muốn giải phóng phản bội và giết chết.
Không có một lời thoại, không xuất hiện trực tiếp, nhưng qua cái chết và số phận bi thương, Hạ Du trở thành hình tượng của người chiến sĩ cách mạng cô đơn, tiên phong nhưng chưa được thời đại công nhận.
-> Gợi ra bi kịch sâu sắc: lý tưởng cách mạng không thể được tiếp nhận trong một xã hội còn u mê và mù quáng.
2. Nhân vật Thuyên – nạn nhân của mê tín lạc hậu
Là một chàng trai bị bệnh lao – căn bệnh nan y thời đó, gia đình tin rằng bánh bao tẩm máu tử tù là “thuốc tiên”.
Không có ý thức gì về người bị giết là ai, cũng không biết việc mình đang làm có đúng hay sai.
Là hình tượng tiêu biểu cho người dân Trung Quốc thời phong kiến đang sống trong u tối, mê tín và vô thức.
-> Thuyên không chỉ mang bệnh thể xác mà còn là nạn nhân của “bệnh tinh thần” – sự lạc hậu, mù quáng.
3. Hai người mẹ – nỗi đau chung của hai thế giới đối lập
Mẹ Thuyên và mẹ Hạ Du đại diện cho hai tầng lớp xã hội khác nhau, nhưng lại có điểm chung: mất con, đau khổ, bất lực.
Mẹ Thuyên thể hiện sự thương con đến mù quáng → sẵn sàng tin vào cách chữa bệnh rùng rợn.
Mẹ Hạ Du đau khổ, thất vọng vì con mình bị hiểu lầm, bị phản bội → tượng trưng cho nỗi đau của người đi trước thời đại.
Họ gặp nhau ở nghĩa địa – nơi hội tụ của cái chết, nỗi đau, và cả tia hy vọng cho tương lai (chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du).
4. Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu người
Biểu tượng trung tâm của tác phẩm.
Vật “chữa bệnh” tưởng là thiêng liêng, hóa ra lại là kết tinh của sự dã man và lạc hậu.
-> Thể hiện căn bệnh tinh thần trầm trọng của cả xã hội, chứ không chỉ là bệnh thể xác.
III. Kết luận
Thông qua việc xây dựng các hình tượng nhân vật tiêu biểu, Lỗ Tấn đã thể hiện sâu sắc hiện thực xã hội Trung Quốc lạc hậu, mê tín và thờ ơ với cách mạng, đồng thời gửi gắm khát vọng đánh thức lương tri, thức tỉnh dân tộc. Các nhân vật tuy mang số phận đau thương nhưng cũng góp phần khơi dậy hy vọng cho một xã hội đổi thay, tiến bộ hơn.