I. Mở bài
Rừng xà nu là truyện ngắn tiêu biểu của nhà văn Nguyễn Trung Thành, viết năm 1965 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Qua hình tượng rừng xà nu và các nhân vật như Tnú, cụ Mết, Mai, Dít…, tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực đau thương và hào hùng của dân tộc, mà còn mang giá trị sử thi, biểu tượng sâu sắc cho sức sống bất diệt của con người Tây Nguyên và tinh thần kháng chiến của cả dân tộc.
II. Phân tích hình tượng rừng xà nu
1. Biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của dân làng Xô Man
o Rừng xà nu chịu nhiều thương tích từ bom đạn giặc nhưng vẫn vươn lên, như dân làng Xô Man không khuất phục trước bạo tàn.
o "Có những cây bị chặt ngang nửa thân, nhựa ứa ra thơm ngát", thể hiện tinh thần bất khuất, ý chí sinh tồn mãnh liệt.
2. Biểu tượng cho lòng yêu nước và truyền thống cách mạng
o Rừng xà nu bao quanh làng, che chở cho người dân, giống như tình đồng bào và ý chí đấu tranh gắn bó.
o Cây xà nu "nối tiếp cây xà nu" gợi hình ảnh thế hệ sau tiếp bước thế hệ trước trong sự nghiệp cách mạng.
3. Biểu tượng nghệ thuật mang tính sử thi và thơ ca
o Hình tượng rừng xà nu được lặp đi lặp lại như một điệp khúc, tạo nhịp thơ trong văn xuôi, nâng tầm câu chuyện từ một bản anh hùng ca lên một bài thơ trữ tình, hào hùng về đất và người Tây Nguyên.
III. Phân tích nhân vật tiêu biểu
1. Nhân vật Tnú – người anh hùng cách mạng
o Tnú đại diện cho lớp thanh niên yêu nước, giàu nghị lực và lý tưởng cách mạng.
o Bị giặc tra tấn dã man nhưng không khuất phục, bàn tay bị đốt không làm mất ý chí chiến đấu.
o Bi kịch của Tnú gắn liền với bi kịch của dân tộc, số phận cá nhân hòa vào vận mệnh đất nước.
2. Cụ Mết – già làng mang chất sử thi
o Là nhân vật tiêu biểu cho truyền thống, văn hóa Tây Nguyên.
o Câu nói "Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo" thể hiện tinh thần đấu tranh không khoan nhượng.
o Cụ Mết là “bộ nhớ sống” của làng, người lưu giữ lịch sử, truyền bá đạo lý cách mạng cho thế hệ sau.
3. Mai và Dít – những người phụ nữ kiên cường
o Mai (vợ Tnú) hy sinh bi tráng khi bảo vệ con, là biểu tượng cho lòng mẹ và tinh thần bất khuất.
o Dít tiếp nối Mai, gan dạ, dũng cảm, đại diện cho thế hệ nữ thanh niên Tây Nguyên đứng lên bảo vệ quê hương.
IV. Nghệ thuật nổi bật
• Lối kể chuyện giàu chất sử thi, đậm đặc tính anh hùng ca.
• Ngôn ngữ đậm chất Tây Nguyên, giàu hình ảnh và biểu cảm.
• Kết cấu truyện lồng ghép quá khứ – hiện tại linh hoạt, giàu cảm xúc.
• Hình tượng biểu tượng (rừng xà nu) được khắc họa sinh động, vừa mang tính hiện thực vừa gợi chất thơ.
V. Kết bài
Rừng xà nu là bản hùng ca bất tận về con người Tây Nguyên và cuộc kháng chiến chống Mỹ. Hình tượng rừng xà nu như một “linh hồn” của truyện – vừa là bối cảnh, vừa là biểu tượng, vừa mang tính thơ ca lẫn chất sử thi sâu đậm. Qua các nhân vật tiêu biểu, đặc biệt là Tnú và cụ Mết, Nguyễn Trung Thành đã khắc họa thành công hình ảnh con người Việt Nam bất khuất, đầy niềm tin vào lý tưởng cách mạng.
Luyện thêm đề TẠI ĐÂY.